6 sierpnia 2019 roku w Dzienniku Ustaw została ogłoszona nowelizacja Kodeksu prawa cywilnego. Zakłada ona wiele rewolucyjnych zmian dotyczących regulacji prawnych związanych z postępowaniem cywilnym, mających usprawnić przebieg procesów sądowych. W zakresie budownictwa szczególnie istotne są zmiany dotyczące prowadzenia postępowania dowodowego oraz uczestniczenia świadka w postępowaniu. Według nowych zapisów prawnych rzeczoznawca budowlany, który sporządzi ekspertyzę budowlaną na polecenie podmiotu prywatnego biorącego udział w sporze sądowym, może przed Sądem występować także jako tzw. świadek-ekspert.
Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego – na czym polegają?
Nowelizacja ustawy dotyczącej postępowania cywilnego reguluje m.in. kwestię doboru środków dowodowych oraz sposobu ich przedstawienia podczas sprawy sądowej. Dzięki temu dotychczas obowiązujące przepisy mówiące o tym, że nie można jednocześnie łączyć roli świadka oraz biegłego w postępowaniu sądowym dotyczącym tej samej sprawy cywilnej zostają uchylone i poddane ponownej regulacji. Oznacza to, że osoba uprawniona do wydawania analiz i ekspertyz dotyczących przedmiotu sporu cywilnego, która sporządza je na prośbę którejś ze stron konfliktu, może od tej pory uczestniczyć czynnie w postępowaniu cywilnym jako świadek-ekspert reprezentujący grono specjalistów z danej dziedziny. Jedynym ograniczeniem w tym kontekście jest to, że podmiot może łączyć te role wyłącznie w postępowaniach klasyfikowanych jako uproszczone.
Potrzeba regulacji zapisów prawnych oraz powołanie instytucji świadka-eksperta wyniknęła z bardzo częstego procederu powoływania przez biorące udział w sporze cywilnym strony specjalistów, którzy sporządzali na ich zlecenie profesjonalne analizy i ekspertyzy. Do tej pory takie osoby nie mogły już brać udziału w postępowaniu cywilnym. Po nowelizacji ustawy, zgodnie z art. 5057 § 3 kpc, specjalista, który sporządzi opinię rzeczoznawczą na zlecenie podmiotu będącego stroną sporu, będzie mógł jednocześnie wypowiedzieć się jako biegły w postępowaniu cywilnym i złożyć w nim zeznania jako świadek.
Rzeczoznawca budowlany jako świadek-ekspert
Na mocy ogłoszonej w 2019 roku nowelizacji Kodeksu prawa cywilnego, która reguluje warunki prowadzenia procesów cywilnych, powołano instancję tzw. świadka-eksperta, który otrzymał dużo większe przywileje prawne w zakresie swojej działalności. Oznacza to, że od tej pory rzeczoznawca budowlany, który w postępowaniu przedprocesowym pracował na zlecenie strony konfliktu i wydał dla niej ekspertyzę budowlaną, za którą otrzymał wynagrodzenie, będzie mógł teraz, pełniąc funkcję świadka-eksperta, udzielać Sądowi specjalnych informacji koniecznych do rozstrzygnięcia sporu cywilnego w tej samej sprawie. Zgodnie z art. 507⁷§ 3 kpc rzeczoznawca budowlany jako specjalista w dziedzinie budownictwa będzie mógł zatem występować przed Sądem zarówno jako świadek, jak i ekspert upoważniony do wydania ekspertyzy budowlanej.
W codziennej praktyce oznacza to, że rzeczoznawca budowlany pracujący na zlecenie prywatnego zleceniodawcy, który będzie jednocześnie stroną sporu, wydając na podstawie oględzin ekspertyzę budowlaną i otrzymując za swoją pracę wynagrodzenie, będzie mógł także świadczyć przed Sądem na korzyść zleceniodawcy jako świadek-ekspert. Sąd będzie mógł z kolei wykorzystać sporządzoną przez rzeczoznawcę budowlanego ekspertyzę jako dowód w sprawie oraz prawną opinię dołączoną do pozwu. Dzięki temu jego opinia będzie o wiele bardziej znacząca w świetle przepisów prawa cywilnego.
Musimy jednak pamiętać, że świadek-ekspert będzie mógł być powoływany jedynie w sprawach klasyfikowanych jako postępowanie uproszczone. Ich wartość nie będzie mogła zatem przekraczać 20 000 zł.
